Aile Konutu Kavramı ve Aile Konutu Üzerinde Eşin Hakkı

Aile Konutu Nedir ?

4721 sayılı Türk Medeni Yasasında aile konutu kavramına ilişkin bir tanıma yer verilmemiştir. Ancak TMK’nın gerekçesinde kavrama ilişkin bir tanıma yer verilmiş olup, aile konutu gerekçede “ Eşlerin bütün yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdiği, yaşantısına buna göre yön verdiği, acı ve tatlı günleri içinde yaşadığı, anılarla dolu bir mekân” olarak tanımlanmıştır.

Tanımdan da anlaşılacağı üzere aile konutundan söz edilebilmesi için tarafların resmi bir evlilik birliği içinde olmaları ve yaşamsal faaliyetlerini bahse konu konutta gerçekleştiriyor olmaları gerekmektedir. Bu itibarla resmi nikah akdinin söz konusu olmadığı birlikteliklerde yaşanılan konutun aile konutu olduğundan bahsedilemeyecektir. Yine bireylerin yaşamsal faaliyetlerinin merkezi durumunda olmayan geçici olarak kullanılan , yazlık gibi meskenlerin de aile konutu olarak kabul edilmediğini yargı kararlarında görmekteyiz.

Aile Konutundan Kaynaklı Sınırlamalar Nelerdir ?

Türk Medeni Kanunu'nun 193. maddesi hükmü ile eşlerin birbirleri ve üçüncü kişilerle olan hukuki işlemlerinde özgürlük alanı tanınmış olmakla birlikte, Türk Medeni Kanunu'nun 194. madde hükmü ile eşlerin aile konutu ile ilgili bazı hukuksal işlemlerinin diğer eşin rızasına bağlı olduğu kuralı getirilerek eşlerin hukuki işlem özgürlüğü, "Aile birliğinin korunması" amacıyla sınırlandırılmıştır.

“Eşlerden biri, diğer eşin acık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.

Madde metninden anlaşılacağı üzere ; konutla ilgili kira sözleşmesinin feshi, konutun başkalarına devri, konut üzerindeki hakların kısmen ya da tamamen sınırlanması diğer eşin rızasına bağlanmıştır. Maddede açıkça belirtilmese de; hak sahibi eşin, üçüncü kişi yararına konut üzerinde üçüncü kişilere intifa veya oturma hakkı (sükna), ipotek, üst hakkı vb. gibi sınırlı aynî haklar tanınması da diğer eşin muvafakatı ile geçerli olacaktır.

Görüleceği üzere eşin bu tür tasarrufları üzerinde kanundan doğan bir sınırlama getirilmiş olup, eşin rızasının bulunmadığı işlemler kesin hükümsüz sayılacaktır. Bu hükümsüzlük, her zaman ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re’sen dikkate alınacaktır.

Yasada yer alan düzenlemenin amacı eşlerden birinin ortak yaşamın sürdürüldüğü konuta ilişkin hukuki işlemden ; işlemin tarafı olmayan eş ve varsa müşterek çocuklar aleyhine bir takım olumsuz sonuçlar doğmasının önüne geçmektir.

Koruma İçin Tapuya Şerh Verilmesi Zorunlu Mudur ?

Tapuya aile konutu şerhi verilmese bile o konut

aile konutu özelliğini taşır. Eş söyleyişle konut, şerh konulduğu için aile konutu olmamakta, aksine aile konutu olduğu için şerh konulabilmektedir. Bu nedenle aile konutu şerhi konulduğunda, konulan şerh "Kurucu" değil "Açıklayıcı" şerh özelliğini taşımaktadır.

Aile konutu özelliği bulunan taşınmazların tapu kaydına aile konutu şerhi işlenmemiş olması, o konutu aile konutu olmaktan çıkarmayacağı gibi, 194. Maddenin uygulanmasını da engellemez.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 22.09.2021 tarih 2021/5337 Esas ve 2021/6414 Karar

"...Mahkemece dava konusu taşınmazın aile konutu olup olmadığı, rızanın olup olmadığı araştırılarak tüm deliller toplanarak bir bütün halinde değerlendirilerek sonucu uyarınca karar verilmesi gerekirken aile konutu olduğuna dair şerh bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir."

Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur? Hangi Belgeler Gerekir?

Aile konutu şerhi konulması talepli dilekçe,

Taşınmaz maliki olan kişi ile evli olduğunu gösteren nüfus kayıt örneği,

Evlilik cüzdanı,

Muhtarlıktan alınacak olan, hakkında talepte bulunulacak konutun aile konutu olduğuna dair yazı,

İkametgah belgesi,

Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi

Aile Konutu ile ilgili uyuşmazlıklarınız için iletişim bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz.